1972’de Münih Olimpiyatlarında dönemin ‘11 Eylül’ü yaşanmıştı. İsrailli sporcular, 30 yıl önce akrabalarının katledildiği Almanya’ya bu kez barış oyunları adına gelmiş ama yine katledilmişlerdi. İsrail 20 yıl boyunca 11 sporcusunun intikamını aldı. Lâkin bölgede sorunlar yerinde saymaya devam ediyor.

Biliyorum fazla yabancı kelimeli bir başlık olmuş. Lâkin bu sözcükler insanlığın geldiği noktayı simgeliyor. İnsanoğlu, evrenin yaratılmasındaki en büyük sırrı çözmeyi başarırken insanı ilgilendiren en büyük acıyla neden ilgilenmiyor? www.twitter.com/basyazar

88 yaşında evinde, bahçesinde oturup anılarını yazacağına hâlâ gelecek için kafa patlatan bir devlet başkanının düzenlediği uluslararası konferanstaydım Kudüs’te.

Birçok ezber bozuldu orada. Lâkin en büyüğünü de bir Türk bozdu. 

Postmodern yaşam hepimizi beklentilere boğuyor, sonra da mutsuz ve umutsuz sözde yaşayan bir canlı hücreye dönüştürüyor.

Sürekli Godot’yu bekliyoruz. Hiç bir zaman gelmeyecek olan sevgiliyi...

Bir şampiyonluk maçı, bir de, bir çalıştay. Her ikisinin de ortak meselesi nefret söylemi üzerineydi. Biri Kadıköy’de diğeri Heybeliada’da çok farklı konumlarda hep bu virüs gündemdeydi.

Nasıl kurtulunacaktı?

Rahmetli babamdan hep duyardım bu sözü: “Paranın gözü kör olsun.” Haklıydı nitekim. Kapitalizmin beşiği ABD bile sorgulamaya başlamış. Zira alarm zilleri çalıyor her yerde, kulakları tırmalarcasına.

Her İsrail eleştirisini antisemitizm sınıfına sokmak doğru bir yaklaşım değil. İsrail de eleştirilebilir, eleştirilmelidir de, doğrulara ulaşma adına.

Lâkin Günter Grass’ın davranışına ne demek gerekir, kararsız kaldım...

Etrafımızda bunca kötülüğü gördüğümüzde ya erguvanları bekleyeceğiz, ya da adanın tepesinde, mavi gökle masmavi denizin arasında bir yerde, her şeye rağmen, “hayat yaşanmaya değecek kadar anlamlı, inadına yaşıyorum” diye haykıracağız.

Bir insan 85. yaşında ne yapabilir? Ezici çoğunluğumuzun cesaret edemeyeceği bir maceraya atılabilir mi? Anlatacağım gerçek hikâye insanlık adına yüreklere umut aşılıyor.    

 “Çok param yok. Güzel değilim, akıllı da sayılmam, fakat mutluyum. Hep böyle olmaya niyetim var. Mutlu doğdum, insanları seviyorum ve herkesin de mutlu olmasını istiyorum.”

Hem Nazizmin, hem Komünizmin hışmına uğrayan bir sessiz kahraman tanıdım bugünlerde.Hayatı, özgürlük arayışıyla anlamlandırmaya çalışan duyarlı bir yürekle ‘buluştum’. Sonunda yenilse de, milyonların yüreğinde taht kurmuş bu mütevazi insanın hikâyesi karanlığa meydan okuyor.

www.twitter.com/basyazar

Aşkların çoğu tüketilir ve biter nihayetinde. Siz hiç 20 yıl sürüp tüketilmeyen, ama hep ıskalanmış olan gerçek bir aşk hikâyesi duydunuz mu hiç?Anlatacağım hikâyenin sonu mutlu bitmiyor. Uyarmak görevim.

twitter.com/basyazar

Fransız Senatosu’nun veya Sarkozy’nin Ermeni yasasını kanunlaştırmasını ayıplasak da, siyaseten nedenini anlayabiliriz. Lakin asıl anlaşılmaz olan, Serge Klarsfeld ile Bernard Henry Lévy’nin bu yasaya destek vermiş olmalarıdır.

twitter.com/basyazar

Neden adil olmayan ve kötü olan daha çok galip geliyor da, adil ve iyi olan daha çok mücadele ediyor bu hayatta?

Canım çok sıkılıyor, çok!

twitter.com/basyazar

Kişisel hayatlarımızdaki depremlerin veya gökkuşakların varlığını genelde sadece yaşayanlar bilir. Kara kutular, uçaklar ve insanlar için vardır.

2011, insanın kendisi için ‘deja vu’lerle geçti.

Ya 2012’de ne olacak?

twitter.com/basyazar

Taksi şoförü, ‘hocam kadınları anlayamadım gitti; insan bir gecede sevgilisini terkeder mi?’ dediğinde teselli olarak, ona,“kadınlar hiç gitmeyecek gibi severler ama yeri gelir hiç sevmemiş gibi giderler” dedikten sonra, ben de sevgilimden darbe yediğimi itiraf etmiştim. Kırık Kalpler Kulübü'ne hoş gelmiştik.

Gelecek, umutsuzluk taşlarıyla döşenmeye başlamışsa çoğunluk için, artık hiçbirşey eskisi gibi olamayacak.Biri sürekli yerken diğeri bakakalamaz.Ok yaydan çıkıyor, haberiniz var mı?

Twitter.com/basyazar

Ülkemde çok acı ve kötü olaylar oldu, oluyor.

Lâkin bu konularda ne düşünmek ne de yazmak istiyorum; adaletsiz hayata, acımasız doğaya kırgınım çünkü.

Size, izninizle yasak aşk mağduru birinin hikâyesini anlatacağım bu hafta.

Dünyayı ilerletme misyonunun en önemli göstergesi olan Nobel Ödülleri’nde Yahudi olarak doğan veya yetişenlerin dünyadaki nüfuslarına oranla çok başarılı olmalarında yatan neden nedir?

Hüzünden hazza gitmesi gereken patikayı neden hâlâ bulamıyoruz?

Faustlaşmış insana karşı mücadelenin beyhude olduğuna inandığımızdan mıdır, bu basiretsizlik?

Yoksa, bir de körleşmeye mi başladık?

Ölüm, hayatın yegâne mutlak gerçekliği. Ölüm, kaçınılmaz. Er veya geç yanımıza gelecek. Ya, Tanrı'nın izin vermediği ölüme, öldürmeye ne demeli? 14 yaşındaki genç oğulun çığlığına kulak verin lütfen.  

İsrail’deki orta sınıfın kaliteli gençliği, neden twitter mapushanesinden kaçarak ifade özgürlüğünü sokakta, masum ama kalabalık bir başkaldırıya dönüştürmüştür?

Cevabı, tarihin içindedir.

Norveç katliamı, Fenerbahçe meselesi, Amy Winehouse'un 'intihari'... Bu dünyanın kötülüğe karşı, Vazgeçenler Kulübü'ne değil, Direnenler Kulübü'ne ihtiyacı var, acilen...

Aşkınızı, tutkunuzu, zamanınızı verdiğiniz, hüzün ve sevinci hep birlikte paylaştığınız sevgilinizin sizi aldattığını iddia ettiklerinde ne hissedersiniz? 

19 yaşındayken benim, 1947’de ise Filistinlilerin yaptığı seçim ve 1941’de yüzyılın en büyük düşünürün kararı, hayatlarımızın ne denli seçimlerimize bağlı olduğunu gösteriyor. Zira, “insanın durumundan ne Tanrılar sorumludur, ne kalıtım ne çevre, ne soy!”... Sadece kendisi!

Başbakan’ın seçim zaferinden sonra yaptığı “balkon konuşması” 2007’de yaptığı konuşmaya çok benziyordu. Ama öyle bir noktaya değindi ki, işte herkes onun dediğine uyarsa gerçekten de kazanan Türkiye olacaktır.

Netanyahu’yu Amerikan Kongresi’nde yüzlerce Temsilci ayakta alkışlıyor, hem de Obama’ya dolaylı karşı çıktığı konuşmasında! Abbas ise, “bu bir savaş ilânıdır” diyor. Anladım, Ortadoğu’da barış, marış yok artık! O halde ben size San Francisco zulmünü anlatayım…

Eşiniz sizi sabahları keman çalarak uyandırırsa ne düşünürdünüz onun hakkında?

Geçtiğimiz hafta NASA tarafından bir kez daha tarihe geçtiği kanıtlanan Albert Einstein dünyayı değiştiren müthiş teoriler geliştirirken hangi hayat kuralına yenik düşmüştü?

Bir kraliyet düğününün neden bu kadar ilgi çektiğini düşünüyorum günlerdir. Hepimizin pembe masallara mı ihtiyacı var yoksa? Kendi yoksunluğumuzu başkalarının mutluluğunda mı yok etmeye çalışıyoruz? Ben size başka bir masal anlatacağım. Dünyadan umudunu kesenler bana kulak versin lütfen.

Tarihin en büyük katillerinden Adolf Eichmann’ın Kudüs’te görülen davasının 50. yıldönümünde ortaya çıkan kimi yeni bilgiler çok şaşırtıcı. 1962’de Eichmann yakalandığında Alman hükümeti ve Şansölye Konrad Adenauer neden paniklemişti? İsrail ile ne gibi gizli bir pazarlığa girmek istemişti? Ya, Eichmann, Hannah Arendt’in dediği gibi “sıradan bir kötü” müydü? Cevapların hepsi bu yazıda!...

Bir televizyon sokak söyleşisinde, kalabalık bir caddede insanlara Japonya’nın nerede olduğunu soruyorlar. Kimi Antartika’da, kimi Afrika’da, kimi de Avrupa’da derken, biri ise uzun uzun düşünüp öyle bir yanıt veriyor ki, şapka çıkarmamak mümkün olamıyor.

Japonlar, deprem, tsunami ve radyasyon şeytan üçgeni karşısında çok ‘tuhaf’, ‘garip’ ve ‘normal’ olmayan davranışlarda bulundular.  Şaşırarak izledik olanları. ‘Tanrı öldü’ diyen Friedrich Nietzsche Japonları tanısaydı ne yapardı acaba?

Yapılan bilimsel bir araştırma mutluluk algımızı ters yüz ediyor. İnsanlar yaşlandıkça daha mutlu oluyormuş. Hayat, insana 46’sında U dönüşü yaptırıyormuş.

Mutsuzlar bu yazıyı mutlaka okusun!

Demokrasinin olmadığı coğrafyalarda yoksullar hep yoksul kalmaya devam ediyor.

Türkiye’yi demokrasi yönüne yelken açtıran Atatürk ve arkadaşlarının değeri bir kez daha anlaşılıyor Ortadoğu’daki olaylara baktığımızda.

Tarih; faşistlere karşı omuz omuza verdikçe, başkaldırdıkça ne onların, ne onursuzların ve ne de ruhlarını şeytana satanların, galip gelseler de yataklarında rahat uyuyamadıklarına tanıklık etti. Zalimin er ya da geç yenildiğini gösterdi tarih, 65 yıl öncesinde olduğu gibi. Yeter ki, meleklerimiz ve yiğitlerimiz olsun!

Batı dünyasında alarm zilleri çalıyor. Avrupalı’nın neredeyse dörtte üçü mutsuz ve geleceğinden endişeli. Umut ve mutluluk başka diyarlara gitmek için yola koyulmuş durumda. Tarih kitapları 2050’de Avrupa ve Batı uygarlığı için neler yazacak?

Ben 2010 yılını “Felâketler Yılı” olarak anımsayacağım. Abartmış değilim, siz varın öyle düşünmeyin.

Lakin bu yazıyı okuduğunuzda fikriniz değişebilir zira hepimiz hafıza sorunu yaşıyoruz.

2011 “Annus Mirabilis” olsun…

Bu yazı 50 yaşına gelmiş bir erkeğin kısmi hayat muhasebesinden, hayal kırıklıklarından, isyanlarından ama yine de, sevgilisi hayata olan tükenmez bağlılığından bahsediyor olabilir. Lakin 50’den sonra aldığı önemli bir kararı da yazıyor.

Nobel Ödüllü Hintli yazar Naipaul’a, davet edildikten sonra oluşan tepkiler belki pek hoş olmadı ama kimse de ırkçı söylemleri olan birine ‘hoş gelirsin’ demek zorunda değil. Aynen kimsenin Wagner’i dinlemek zorunda olmadığı gibi. Ama gönül isterdi ki…

Herhangi bir Türk Yahudisine hayatında en istemediği gelişmelerin ne olabileceğini sorsanız, her dünya insanı gibi ilkin sağlığının, sonra aile mutluluğunun bozulmasını ve sonra da maddi probleme düşmesini söyleyecektir. Lakin hemen sonra da Türkiye-İsrail ilişkilerinin bozulmasını belirtecektir. Limmud Festivali’nde düzenlediğim panelde neler oldu?

Bir yandan ‘duvarlar’la uğraşırken, öte yandan kötü’nün ruhunuzu ele geçirmeye çalıştığı bir savaş meydanı yoruyordur kimimizi. Lâkin özgürce “yaşıyorum yahu” demek için mücadeleye devam! Unutmayın, sustukça sıra hepimize gelecek… Fransız gençliği hepimize örnek olsun!

Ünlü TIME Dergisi’nde kapak konusu yapılan bir araştırma yazısında, İsrailli’nin barıştan çok, “iyi hayatla” ilgilendiğinin belirtilmesi Atlantik ötesi Yahudi kuruluşlarını ayağa kaldırdı. Dergi antisemit olmakla bile suçlandı.

Haklılar mı?

“Türkler Almanya’yı, Kosovalıların Kosova’yı ele geçirdikleri gibi elde etme yolundalar. Bu gelişme yüksek doğum oranı yüzünden gerçekleşiyor. Ama bu; Alman nüfusunun IQ oranından yüzde 15 daha yüksek zekaya sahip olan Yahudiler tarafından olsaydı, bir şey demezdim...” İşte karşımızda post modern ırkçılık. İşin acısı,Thilo Sarrazin hiç de yalnız değil. Karanlığın ayak seslerini duyuyor musunuz?

Hayatımız boyunca etrafımıza örülen duvarları yıkmanın zamanı geldi artık. Sürüden ayrılmanın bedelini ödemeye hazırsanız sizi gerçek mutluluk bekliyor. Yeter ki duvarın tuğlalarının arasındaki ışığı görelim...

İhanetin yokedici yumruğunu yemeyen var mı bu dünyada? Doğumdan ölüme kadar ihanet bizi, biz ihaneti takip etmiyor muyuz? İşte size çarpıcı ve düşündürücü bir ihanet hikâyesi. İhaneti yaşayanlar anılarından kaçıyorsa okumasınlar bu yazıyı…

Dostum Robert Abudara’yı kaybettim ben. Yapış yapış kahpe bir sıcak Temmuz gecesi, hayatta kalıcı bir değer bırakmak için gece gündüz uğraşan dev gibi yiğit bir insanı aldı götürdü aniden. Ölüm anlaşılır tek gerçek. Ama ya erken ölüm? Peki, ya elvedasız erken ölüm?

Aydın kime denir? Entelektüel kimdir? Ya namuslu aydın kime denir? Bugün neden mumla aranıyorlar? İşte size tarihten örnek bir namuslu aydın kimliği. Bugünkü sözde aydınlar örnek alsınlar!

Bazen hayatta üstünüzden tank geçer. Yamyassı olursunuz. Tankı kim kullanıyor, sorusunu sormadan, hatta hesap bile soramadan eski halinize dönmeye çalışırsınız. Arkanıza bile bakmaktan korkup yerden doğrulmaya çalışırsınız; ileriye bakmak istersiniz.

Dünyanın en iyi istihbaratına ve en iyi ordusuna sahip olduğu iddia edilen İsrail’in Gazze yardım gemileri karşısında gösterdiği basiretsizlik ve aşırı tepki büyük bir trajedidir hepimiz adına. Türk Yahudileri ölümler karşında çok üzgün ve tedirginler.

Adaletsizlik duygusu bireyi içten içe kemirirken toplumun da ince ayarlarını bozuyor.

Yaşadığımız haksızlıklar ve adaletsizliklerle ilgili Talmud’un ilginç bir yorumu var. Lakin onun tavsiyesine uymak istemezseniz geriye tek bir seçenek kalıyor!

2010 Türkiye Hahambaşılığı seçimleri Türk Yahudi toplumu tarihinde önemli bir milattır. Uzun yıllardan sonra sadece iki adayla da olsa ilk demokratik seçimdir. Katılım nispi olarak çok yüksek olmuştur. Lakin yüzde 70’lik kesim ise sandık yerine pikniğe gitmeyi tercih etmiştir.

Geçtiğimiz hafta Türk Yahudi Cemaati’nde bir ilk yaşandı. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik, yüz elliyi aşkın Türk Yahudisi ile beraber olduğu yemekli bir toplantıda hem demokratik açılımı anlattı hem de cemaatin sorunlarını dinledi. Toplantı tarihe geçti. Neden mi?

İnsanlık, hep kötülüğün yaptığı hasardan sonra ortaya çıkıyor. Kötülük yola çıktı mı, hepimiz seyirciyi oynuyoruz. ABD’nin Holokost’u önlemekten öte, onu seyretmeyi tercih ettiği doğru mu? ABD’de de antisemitizm mi vardı yoksa? İşte size yılın polemiği! Bu kez aydınlar kavga ediyor!

Bu gazetede İsrail ile ilgili bir başyazı yazmak her daim sorunlu olmuştur. Lakin biz inandığımız doğruları söylemeye devam edeceğiz. Dünyanın zengin ülkeler sıralamasında hızla üstlere tırmanan İsrail sosyal adalet ve barış meselelerinde nereye gidiyor?

Israrla günlük siyasetten uzak duruyorum. Büyük acıların üzerinden bile siyaset yapılıyorsa, yorum yapmanın hiçbir faydası yok. Gelin size; eski bir siyonistin, intihara kadar giden çok hareketli, çok yönlü ve bir o kadar da çok tartışılan hayatını aktarayım. Dünyayı tanımak, insanı keşfetmekten de geçiyor.

Onca çaba, onca uğraş, onca başarı ve hedeften sonra hâlâ neden iç sıkıntısı çekiyorsunuz? Neden hâlâ mutlu olmak için kafa patlatıyorsunuz? Her şeye sahipsiniz belki de ama en fazla ihtiyacınız olana değilsiniz. Bakın bilge insan ne öneriyor…

Dünyadaki değişimi izlemek için mutlaka tarihi okumak, ama iyi ‘okumak’ lâzım. Siyasi ve ekonomik evrimi doğru yönde algılayacağınız zaman gerekli önlemleri de alabilecek noktaya geleceksiniz. Biz bireyler olarak, okyanusta bir su damlası büyüklüğündeyken değişime karşı yapabileceklerimizin sınırı nerededir?

Vizyonda olan ve Oscar’a aday gösterilmesi çok muhtemel olan ‘Up in the air’ filminde Amerikalı bir yönetici işi gereği hep havada seyahat etmek zorunda. Ayağı bir türlü “yere basamıyor”, tıpkı Barack Obama gibi. Bakın, filmin konusu ile Obama arasında nasıl bir ilişki çıkardım.

1950 yılında Almanya’nın ücra bir otelinde buluşan Yahudi Hannah Arendt ile Nazi sempatizanı Martin Heidegger neyi konuşmuşlardı? Bu ünlü iki filozof sevgili, savaş öncesi birlikteliklerini bunca acıya ve her ikisi de evli olmasına rağmen neden sürdürmeye karar vermişlerdi? ‘Sonsuz aşk’ mıydı? Yoksa başka bir neden mi vardı?

İşte size, gördüklerim, duyduklarım ve hissettiklerimin süzgecinden geçen ‘2009’un en iyileri’ listesi. Bir de 2010’da en çok merak edeceklerimin mütevazi listesi. Siz, siz olun yeni yılda size yılın başında dilenenleri dinlemekle kalmayın, harekete geçin ve ilk önce kendinize başkaldırın.

Son yıllarda önemli bir kültürel-dinsel geleneği tarihin derinliklerine fırlatmış durumdayız. Gelenekler, işlevsiz kaldığı zaman pekâlâ da doğal yoldan yok olabilir. Bundan dolayı da toplumu suçlamak kolaya kaçmaktır. Lâkin, muhafazakâr ve dindar çevreler neden susuyorlar? Neden duyarsız kaldılar?

İsrail’de dört gün geçirdim. Yine çok ilginç gözlemlerim oldu. Ama en ilginci Ölü Deniz’deki plajlardaydı.
Ben naif bir insanım ve hiçbir zaman ‘adam’ olamayacağım.
“Ayakları yere basanlar” bu yazımı okumasın lütfen.

Güncel gelişmeleri yorumlamaktan acı duyuyorum. Herkesin her konuda ahkâm kestiği bir ortamda ben susma hakkımı kullanıyorum. Ve geçtiğimiz hafta bizi terkeden 101 yaşında dünya devi bir düşünürün bizlere neler bıraktığına ve son çığlığına kulak veriyorum. Sessiz, sitemsiz…

‘Hayatı insan için yaşanılır kılan veya işkenceye dönüştüren, kişinin kendi yaptığı seçimlerdir’ der ünlü varoluşçu Sartre. Peki, ölümün mutlak gerçeği karşısında hayata farklı bir anlam verebilir miyiz? Franz Kafka veriyor. Bir de şu soruya yanıt aramak gerek: “Bu dünyada kim yoksul, kim zengin?”

Barack Obama’nın traji-komik bir şekilde Nobel Barış Ödülü’nü almasıyla Uruguaylı ünlü yazar Eduardo Galeano’nun bir aralar bağıra çağıra yaptığı, “tarihin tekerrür etmemesi için tarihi hatırlayın ve hatırlatın” çağrısına atfen ben de “kırık kalpler”i hatırladım birden.

‘Umut sözcükleri’, umudumuz olmuşsa eğer, vay halimize…

Hiç umulmadık bir sabahın ilk saatlerinde birden gidiverdi karanlığa babam. Ne bir elveda, ne bir göz göze geliş, ne bir dokunuş. Hiç bir şey. Aniden bir boşluk ve ölüm. Hayat bunu da gösterdi bana,

Babanın oğluna öğrettiği son şeyin babasızlık olduğunu da…

Hahambaşılığın düzenlediği iftar daveti ve Yahudi Kültür Günü etkinlikleri hep ‘öteki’  sorunsalını ön plana çıkardı.Ve her ikisinde de bulunduktan sonra umudum arttı. Açılmak gerek derin sularda; kaybolmaktan, boğulmaktan korkmadan…

“Açılım”, her daim bana gettolaşmış, kireçlenmiş kapalı hayatlara umutlu gelecek vaadini simgeler. Lakin, düşünen insan her açılıma destek verirken risklerini de göz önüne alır. Akıl bunu emreder. Lise 1’deki anımı aktarmazsam hayat beni bağışlamayacak.Atatürk’ün ne yapmak istediğini o gün anlamıştım.

Bir bilge müzisyenin erken bir veda konserini izledim geçen hafta, dolunaylı bir İstanbul gecesinde.Leonard Normand Cohen muhteşemdi.Bu güzel insanın, bu mütevazi yaşlı ozanın terapi gecesinde sadece tek bir gariplik vardı.Üzücüydü de…

Çocuğu olmamasına rağmen süpermarketten çocuk bezi alan evli adamın başına neler gelebilir sizce?

Artık beyaz yalanlarımız bile bizi terk etmek zorunda. Dünyanın bütün modern köleleri birleşiniz!...

Eskiden bizi 'gelecek yıl komonizm gelecek' diye korkuturlardı. Ne komonizm geldi, ne de komünizm.

Şimdi de başka korkularla beyinlerimizi kuşatma altına alıyorlar

İsrail Madonna konserine hazirlaniyor. Hasidler Yeruşalayim/Kudüs'te laiklere öfke kusuyorlar. El ele dolasan Etyopyalı delikanli ile Rus sarisin kızı yeni Israil'i haber veriyor. El-Halil'e sukunet, Mea Searim'e ise dunyadan kopuk, ama mutlu bir din hayatı hakim. Bazen gozlerime inanamadim... Gecen hafta oralardaydım...

Geçtiğimiz hafta oynanan Türkiye Basketbol Ligi final maçı için Abdi İpekçi'deydim. Orada gördüğüm öfke ve şiddeti anlamaya çalışırken aklıma çok yıllar önce, sabahın kör karanlığında okula gitmek için bindiğim 52 A no'lu otobüs yolculukları geldi.

Adaletsizlik duygusu sarmış her yanımızı...